Bulta honetan zerugaina lanoetan tapatua zitzaigun. Eskualde menditsuetan elurra zelarik, hemen euria ez zen atertu. Eta negua, bere pizu osoan, etsigarri zen gaua eta egunaren arteko argidura hastiatzeraino. Anartean biziak irauten zuen, doi-doia bezala kasik, ondoko egunetako aro hobeago baten menturan. Azkenean lanoak destinkatu bezala ziren, laxatu eta barreiatu. Gaur, zerugainean lano bir-bira bat ikus zitekeen, lano zurpaila, arin-arina hedatua. Aro epela zekarren haizeak. Aspaldiko partez ilargia, betean, ageri zen eta argidura busti batez polliki-polliki lanoak baztertzen ari zen, biharamun goizean eguzkiari zeru garbi bat eskaintzeko gisan. Gauza ororen gainetik berarengana altxatzen gintuen, eremu zabalago batetan ibiltzeraino, muga guziak urruntzen eta erortzen diren eremu ikusgarrian. Eta gauaren ixiltasuna bera zen gertatzen dena murmurika, soinu eta solas xoragarri, natura guzia, jendea lokartzean, lasaiago mugitzen ari izan balitz bezala. Bortxadurarik gabe, deskantsuan eta lazoki. Izadi guzia, bere erraiak laxoan, bizitasun kaldan erakitzen ari izan balitz bezala. Irudimena zihoan ilargiaren juntadurak hunkitzeraino, bere eguneroko xoiltasun etsigarria ahantzirik, betikotasuna amestuz. Ustez beharba ilargiak zekarkiokeela galdu nahi ez litezken gutizia ororen iraupena: bizitzaren pilpira harrigarrial Borrokaren haraindietan gutiziatzen eta itxuratzen dugun eremu nasaia, bekaizgoa eta urdekeria mota guzietatik askatua, herra eta aharrabide guzietatik aparte.
Bere mugimendu maltsoan zerugaina xahatzen ari zen ilargia, biharamuneko espazio zabalak agertuz. Bere argidura apalean ahantzi nituen atzoko arrenkura goibelak. Eta bizitzaren sorguneetatik zetorkidan zorion samurra gozatu nuen izadiaren harmonia jorian.
Lanean bortxatzeaz, lasterka ibiltzeaz, eztabaidetan berotzeaz enpoildu indarkiak, izadiarekiko ezkontzan arra-biltzen saiatu nintzen. Lurraren izerdia odolean, haizearen bolada zainetan, ilargiaren guria haragian, ene gogoa espazio zatikatua eta denbora negurtua gaindituz zihoan jakitate berri baten bila. Izakiak beren muinean, mugimenduak beren erritmoan, jendetzak beren motibazioan ezagut lezazkeen jakitate berri baten ondotik. Nola itsua dabilen berari dohakiokeen argiduraren bila gauzak eta izakiak haztatuz, itxuratuz eta beren sakontasunean ikertuz, halaber gauzak eta izakiak arra-ikasten ari naiz beren azal higatuak jauzaraziz. Uste duketalakotz dakidan guzia gauza eta izaki ororen kuskua baizik ez dela eta kusku honek nigan utzi inpresio iragankorra. Balitz gauza eta izaki ororen mami sakona, gure jakitate flakoa finka lezakeena eta gure gizatasun urduria behingotz segurta lezakeena? Liferentzia guziak onartuz eta beren distiran miretsiz, izadiko gauzek eta izakiek, beren sakonean, dakarten jakitatea ari naiz zilatu nahiz, ikasi nahiz. Ustez, orduan askatasuna posible litzatekeela, askatasun berdina eta osoa, gizonaren hatsa!
Lano mehe bat atera zen multzoak: ilargia trebeskatu zuen eta, bestaldean, multzoari berriz kokatu zitzaion. Gauza hori, dramarik gabe pasatu zen, ballet batean dantzariak batzu besteen ondotik, aurretik eta atzetik itzulikatzen diren bezala, erne eta arin. Zerugaina, bere urdinean, ari zen pinpirintzen, lurrarekiko besarkada nasaian guganat hurbilagotzen. Txoratuak geunden bizitzaren hatsa gugan hain luze eta sakon sumatzean. Eta, orain harrotu ez ziren energiak, gugan hasi ziren atzartzen, higitzen, elkar bultzatzen gorputz osoa sendoki azkartzeraino. Gauaren erraietatik egun berri bat moldatzen ari zen ilargia.